Demokrasi sadece sandığa gitmek değil, sandığa gidebilme hakkını koruyabilmektir aynı zamanda. Fakat Hollanda’daki Türk toplumu bu hakkı sessizce kaybediyor. Artık Türkiye seçimlerinde sadece elçilik veya konsolosluk binalarında ya da posta yoluyla oy kullanılabilecekler. Gerekçe mi? “Yabancı etki” ve “güvenlik riski”… Yani demokrasinin özü, güvenlik bahanesiyle daraltılıyor.
Bir rapor, bir karar ve çok tanıdık bir bahane… Bu kararın temelinde, dış politika ve güvenlik alanında “bağımsız” olduğu iddia edilen Clingendael Enstitüsü’nün hazırladığı bir rapor bulunuyor. Enstitü, yıllardır Türk diasporasını “yabancı devlet etkisi altında” göstermek için hazırladığı önyargılı çalışmalarla bilinen tanıdık bir kuruluş. Son yayımladığı “Het Turkse Diasporabeleid in Nederland” adlı rapor ise, akademik analizden uzak politik bir kurgu. Çünkü rapor Hollanda Türklerini Erdoğan’ın uzun kolu olarak tabir ediyor.
Bu rapor, Hollanda Parlamentosu’nda kabul edilen önergenin en önemli dayanağı oldu. Milletvekilleri, “Türkiye gibi müdahale riski bulunan ülkelerin seçimlerinin artık sadece diplomatik temsilciliklerde veya posta yoluyla yapılmasını” talep etti. Ve önerge, tartışmasız biçimde kabul edildi.
Ben, bu raporun yayımlanmasından önce, 20 Mayıs 2023 tarihinde, raporun taslak içeriğini değerlendirmek ve itiraz hakkımızı kullanmak üzere Hollanda’daki misyon şefimizden Türkiye Cumhuriyeti Lahey Büyükelçisinden randevu talep ettim. Ne var ki randevu talebime yanıt, rapor yayımlandıktan beş ay sonra, 12 Ekim 2023’te geldi. Görüşme için bana verilen randevu tarihi: 20 Ekim 2023 idi.
Randevu talebime, geç gelen cevap ve kayıp zamanın hikâyesi ve gecikmenin bahanesi hazırdı: “Yoğunluk.” Fakat gerçekte bu gecikme, diplomatik bir manevraydı. Çünkü benim büyükelçimizle paylaştığım bilgi ve belgeler, elçilik kanalları üzerinden bazı STK temsilcilerine ulaştırılmış, o kişiler 18 Ekim’de Clingendael Enstitüsü’ne resmî heyet sıfatıyla gönderilmişti. Giden heyetin görüşmesi sonrasında Enstitü’den ne bir özür, ne bir açıklama… maalesef gelmedi. Bizim heyet Enstitüsü’nün merdivenlerinde çekilen bir fotoğraf karesini kendi sosyal medyadalarında her zamanki alışık olduğumuz klasik cümleyle “Olumlu bir görüşme gerçekleştirdik.” diye fotoğraf alt yazısı olarak paylaştı.
Bu olay, sadece bir rapor tartışması değildir. Bu, Türk bürokrasisinin güdüyleyerek şekillendirmek istediği diaspora siyasetinin tipik bir örneğidir. Bir yanda diplomatik temsilciliklerin ihmali, diğer yanda ise kendilerini göstermek için fırsat kollayan ve Türk toplumunun demokratik refleksini felç eden sivil toplumun (STK) ağaları. Güvenlik bahanesiyle demokrasiye vurulan kelepçeye maalesef engel olunamadılar.
Hollanda devletinin “Yabancı etki” söylemiyle Türklerin oy hakkını kısıtlamak istemesi hem hukuki hem de ahlaki bir çelişkidir. Zira aynı ülkede başka diasporalar – örneğin Ukrayna, veya Hindistan kökenli topluluklar – benzer koşullarda oy kullanabiliyor. Hiçbirinde “güvenlik riski” tartışması açılmıyor. Demek ki mesele güvenlik değil, politik art niyet.
Clingendael Enstitüsü’nün raporuna gelince; bilimsel olmaktan çok politik bir mühendislik ürünüdür. Ve bu raporun sonuçları, bugün Hollanda Türklerinin elinden demokratik katılım hakkını almıştır.
Son söz: Hak verilmez, alınır.
Bugünden sonra Türk toplumu sadece posta zarflarına ve elçilik duvarlarına sıkıştırılmış bir oy kullanma hakkına sahip olacak. Bu, görünürde bir “düzenleme” ama gerçekte sessiz bir darbedir.
Tarih, bu anti-demokratik uygulamayı mutlaka yazacak ama biz alınan karara itiraz etmeyip susarsak, bizleri de korkaklar olarak kayda alacak. Çünkü susmak onay, onaylamak ise teslimiyettir.
Ve Türk milleti, tarih boyunca hiçbir zaman teslim olanlardan olmamış hak ve hukukunu müdafa etmiştir yeterki moral ve motivasyonunu yükseltecek gerçek irade önderlik etsin.
