Yaklaşık yarım asır önce, Türkiye’nin çok farklı şehirleri, kasabaları ve köylerinden Avrupa ülkelerine göç etmiş olan Türkler, Avrupa’da, artık sosyal bir bilinç geliştirdiler. Birbirlerini, Avrupa’ya gelmeden önce tanımayan insanlar, yabancı oldukları Batı kültürü içinde birbirlerine sımsıkı sarıldılar. Varlıklarını devam ettirmek ve sosyal ihtiyaçlarını karşılamak için binlerce kurumu hayata geçirdiler. Birbirleriyle akraba oldular. Yani ortak tavır, bilinç ve normlar geliştirdiler.
Bu hal, Anadolu’nun değişik bölgelerinden gelen Türklerin, Avrupa’da, bir dayanışma örneği gösterip, kendilerine yeni bir dünya oluşturduklarının da ifadesidir. Kendilerine has ortaya çıkan bir aidiyet, dostluk, arkadaşlık, davranış, akrabalık örneği Avrupa Türklerinde, bir ortak akıl, sağduyu ve bilinç de oluşmasını beraberinde getirdi. Bu ortak bilinç, yer yer kendini açıkça göstermektedir.
Geçen hafta yayınlanan “Hüzün ve sevinç arasında, Ahmet Suat Arı’nın ardından” başlıkı yazıya gelen yorumlar bize, Avrupa Türkleriyle ilgili iki önemli konuyu hatırlattı. Bunlardan birincisi, Avrupa Türklerinde oluşan sosyal bilincin yansıması iken, ikincisi de insan için yapılan hiç bir işin boşa gitmediği ve milletin vicdanında yer etmesidir.
Önce, Avrupa Türklerininde oluşan sosyal bilinç üzerinde kısaca duralım.
Ahmet Suat Arı’nın Türkiye’ye geri dönüşü ile ilgili yazımıza, başta Avrupa’nın farklı ülkelerinden olmak üzere, Türkiye’nin değişik şehirlerinden mesajlar geldi. Mejaslarda, Suat Arı’ya yeni yaşamında başarılar dileniyordu. Mesajları gönderenlerin önemli bir bölümü, Hollanda’da, Belçika’da, Almanya’da yaşamış ve emekli olarak Türkiye’ye geri dönüş yapanlardan oluşuyor. Bu ortak bilinç örneği ve davranışı, yaşamlarının önemli bölümünü Avrupa’da geçirmiş ve bu esnada dost olmuş ve dostluklarını Türkiye’nin farklı yerlerine dönüş yapmalarına rağmen sürdürmek isteyenler gösteriyordu.
Trabzon, Kırşehir, İstanbul, İzmir, Bolu, Ankara, Bursa, Antalya’da emeklilik dönemlerini devam ettiren bu insanların, Avrupa’da ortak tecrübeleri, hatıraları, hasretleri, yakınlıkları bulunmaktadır. Birbirlerini daha iyi anlıyorlar. Otuz, kırk belki elli yıl birlikte düşüp kalkmışlar. Aralarında bir ünsiyet oluşmuş. Avrupa’da evlatları, akrabaları ve dostları var. İlişkileri devam eden bu insanların Türkiye’deki sosyolojileri araştırmaya değer bir konu aslında.
Diğer konuya gelince: Suat bey ile ilgili yazıya, özelden gönderilen yorumlar, bize, insan için yapılan hiç bir işin, faaliyetin, söylenen sözün ve yazının asla boşa gitmediğini bir defa daha gösterdi. Yapılan faaliyetler, projeler, yayınlar ve etkinlikler, mutlaka insan vicdanında yankı buluyor. Her ne kadar, beşerden kaynaklanan hazımsızlıklar ve bunun yol açtığı anlamsız davranışlar, yer yer insanın zoruna gitse de, milletin ve tabii ki insanların gönlünde yer edinmek, parayla pulla, mevki ve makamla olacak işler değil.
Rotterdam’dan gazeteci ve yönetici bir dostumuz, Suat beyle ilgili yazıdan sonra şu yorumu göndermiş: “Eskilerin bir sözü vardı: vakit nakittir diye. Bu güzel söze, günümüzde artık ‘network nakittir’ eklenmeli. İmkân, yani network paradan daha kıymetli oldu artık. Para kazanılır, biriktirilir ama imkân/network kazanılmaz, sağlanır. Siz, Türkevi Topluluğu olarak, yıllarca imkân, network, dost, tecrübe edindiniz. Bu değerler parayla pulla asla ölçülmez”.
Dostumuzun bu yorumu çok isabetli. Sadece on, on beş yıldır, her yıl Erasmus öğrenci hareketliliğinden, Türkevi’ne gelip staj yapan ve sonra Türkiye ve Balkanlarda önemli karar mekanizmalarına gelenleri saymamız kafidir. Otuz beş yıl içinde, bir çok faaliyet ve projelerde birlikte çalışma imkânı bulduğumuz ve sonradan çok önemli kurum ve makamlara gelen dostlarımızı ifade etmemize gerek yoktur.
Yukarıda ifade etmeye çalıştığımız, Avrupa Türkleri ortak bilinç örneği ve uzun bir emek, sabır ve mücadele ile yapılan etkinliklerin, millet vicdanında takdir görmesi, bizim için bu dünyada ulaşılabilecek en iyi mükâfattır. Çünkü, bazı insanlar dünya nimetlerinden yana nasipsizdir. Biz de onlardannız.
