Hollanda Başbakanı Mark Rutte, “Kendini bil, kendine yönel. Toplum ve çevrendeki insanlar için iyi işler yap. Birey veya bir kurumun parçası olarak, birlikte ilerle. İşte, iftar yemeğinde konuştuğum insanların Ramazan’la ilgili duygu ve düşünceleri böyle. Çok özel ve bir o kadar da güzel bir akşamdı.” şeklindeki sözleriyle, Hollanda’daki Ramazan hareketliliğine yeni bir renk kattı.
On bir ayın ‘Sultanı’ Ramazan, başta Müslüman ülkelerdeki insanlar olmak üzere, Avrupa topluluklarını da olağanüstü bir şekilde etkiliyor. Recep ve Şaban aylarıyla birlikte, adeta psikolojik olarak Ramazan ayına hazırlanan Müslümanlar, büyük bir heyecanla ‘oruç’ tutmaya başlıyorlar. Oruç, iftar, sahur, teravih, mukabele, hatim ve fitre, insanı manevi olarak hem eğitiyor, terbiye ediyor hem de çevremizdeki insanları etkiliyor. Bu etki, Kadir Gecesi ve devamınki Ramazan Bayramında zirveye ulaşıyor.
İnsanı bu derece etkileyen, bir ay boyunca insana yılın diğer aylarına göre, farklı bir yaşam şekli sunan Ramazan’ın etkisinin, sadece Müslümanlarla sınırlı olmadığı bilinmekte. Özellikle Avrupa ülkelerinde Ramazan ayının etkisi, Müslümanların iletişim içinde oldukları insanları da etkiliyor. Öyle ki, aynı iş yerinde oruç tutan Müslüman iş arkadaşlarıyla dayanışma için ve onları anlamak için oruç tutan Hollandalı yöneticilerin ve mesai arkadaşlarının sayısının her geçen yıl daha da arttığı görülmekte.
Özellikle şehir meydanlarında (Rotterdam, Köln, Londra, Viyana v.b.) organize edilen ve yüzlerce insanınn katıldığı iftar programları, Avrupa medyasında geniş yer almaktadır. Bu iftarların en dikkat çeken sosyolojik yönü ise, programlara halkın her kesiminden vatandaş katılırken, yerel yönetimler, Başbakan ve Bakanlar düzeyinde de katılımın olmasıdır.
Hem toplu sokak iftarlarında hem büyük salonlarda organize edilen iftar programları, sadece katılanlara iftar açtırmak ve yemek ikram etmenin ötesinde, iletişim kurma, network genişletme, bilgilenme, kaynaşma, tanışma, yakınlaşma programları işlevi görmektedir. Müslüman olmayan katılımcılar, yöneticiler, Başbakan ve Bakanlar, iftar programlarında hissettikleri duygularını, düşüncelerini sosyal medya hesaplarından paylaşarak, Ramazan’ın etkisinin milyonlara ulaşmasını sağlıyorlar.
Özellikle bu yıl, iki yıl yaşanılan pandeminin ardından, Avrupa’da her gün yüzlerce iftar programı yapılmaktadır. Programlara farklı kültürlerden, topluluklardan, karar vericiler, mahalle sakinleri, medya, kurum ve kuruluş temsicileri katılarak, Avrupa’da bir iftar geleneği yaratmışlardır. Bu geleneğin, Müslüman kuruluşların yanı sıra, başta Hollanda, Belçika ve İngiltere, gibi ülkelerin bazı belediyeleri olmak üzere, farklı alanlardaki kurum ve kuruluşlarca yürütülmesi, iftarın ne denli sosyalleştiğini göstermektedir.
Görüldüğü gibi, Ramazan’ın, Avrupa’da toplumsal etkileşiminin en yaygın, somut ve ölçülebilir göstergesi, iftar programlarındadır. Müslüman ailelerin ve kuruluşların organize ettikleri iftar programlarının yanı sıra, son yıllarda, Belediyelerin, Bakanlıkların Müslüman personelleri, iş yerlerinin, Ernst & Young gibi büyük şirketlerin, bazı zincir süpermarketlerin ve bir çok kurum ve kuruluşun organize ettikleri toplu iftarların sayısı binlercedir.
Londra, Berlin, Brüksel, Amsterdan gibi Avrupa Başkentlerinde organize edilen toplu sokak ve meydan iftarları yanı sıra şehirlerin bazı sokaklarının ve meydanlarının Ramazan dolayısıyle süslenmesi, ‘Ramadan mubarak’, ‘Happy Ramadan’ gibi ifadelerin yer aldığı pankartların asılması da, Ramazan’ın toplumsal etkisinin farklı bir örneğini oluşturmaktadır.
Ramazan, Avrupa’daki Müslümanların günlük yaşamlarını, yılın diğer aylarına göre, daha hareketli, daha farklı, daha özel bir hale getirirken, Müslümanların yaşadıkları ülkelerin insanları, sosyal grupları, siyaseti, medyayı, eğitimi, ekonomiyi, sosyal ilişkileri derinden etkilemektedir.
Görüldüğü gibi, Avrupa ülkelerinde, gözlemlenmeye değer bir iftar sosyolojisi söz konusudur.
Bu vesileyle, muhterem okuyucularımın Mübarek Ramazan Bayramını tebrik eder, Bayramın tüm insanlık için hayırlara vesile olmasını dilerim.
